DIE WELLE ΤΟ ΚΥΜΑ

Ξαναείδα σε DVD τη γερμανική ταινία ΤΟ ΚΥΜΑ (DIE WELLE) που είχε προβληθεί στους κινηματογράφους το χειμώνα.
Όπως και άλλες ταινίες της εταιρίας CONSTANTIN (1) (Το όνομα του Ρόδου, Tο σπίτι των πνευμάτων, Η πτώση) πρόκειται για εκπληκτική ταινία.
Το θέμα της είναι ένα ψυχολογικό πείραμα που διεξάγει ένας καθηγητής ιστορίας στο λύκειο Marie-Curie Gymnasium στο γερμανικό κρατίδιο του Βραδεμβούργου. Τίθεται το ερώτημα «Μπορεί στη σημερινή Γερμανία να επαναληφθεί η τραγωδία του τρίτου Ράιχ με τη συναίνεση του λαού;» και οι μαθητές βαριεστημένοι απαντούν πως φυσικά δεν είναι δυνατόν. Όμως ο καθηγητής τους προσκαλεί να πάρουν μέρος σε ένα πείραμα με το όνομα «Το κύμα» όπου ουσιαστικά γίνεται μια προσομοίωση των συνθηκών επικράτησης των Ναζί τις δεκαετίες 1920 & 1930, με «παίχτες» τους ίδιους τους μαθητές στο ρόλο του λαού και τον καθηγητή στο ρόλο του μεγάλου ηγέτη-δικτάτορα.
Το αποτέλεσμα είναι εντελώς απρόσμενο. Οι μαθητές όχι μόνον συμμετέχουν μαζικά, αλλά και δείχνουν να τους αρέσουν οι συνθήκες ενός απολυταρχικού καθεστώτος. Ο φασισμός γίνεται αποδεκτός και… φαίνεται πως έχει μάλιστα «θετικά» αποτελέσματα από την άποψη της συμμετοχής των εκπαιδευομένων στο μάθημα!
Πολύ γρήγορα (σε πέντε μόλις ημέρες) η κατάσταση ξεφεύγει από κάθε έλεγχο, ξεσπούν συγκρούσεις μεταξύ των μελών του κινήματος και των αντιφρονούντων, οι μαθητές καταδίδουν ο ένας τον άλλο και το τέλος είναι αιματηρό…
Το ακόμη πιο περίεργο είναι ότι το πείραμα αυτό δεν είναι απλώς μια φανταστική ιστορία που χρησιμοποίησε ο σκηνοθέτης Denis Gansel για να φτιάξει μια συναρπαστική ταινία.

Πρόκειται για πραγματικό συμβάν (2,3,4), ένα ψυχολογικό-κοινωνικό πείραμα που δοκίμασε ο καθηγητής ιστορίας Ron Jones το 1967 με μια τάξη του στο λύκειο Cubberley Senior High School στο Palo Alto της Καλιφόρνιας.
Διήρκεσε πέντε ημέρες, όπου οι συμμετέχοντες μαθητές εκπαιδεύτηκαν με στρατιωτική πειθαρχία στις φαινομενικά ορθές αρχές της:
Πειθαρχίας
Συντροφικότητας
Έμπρακτης συμμετοχής
Υπερηφάνειας &
Κατανόησης.
Πίσω όμως από τη βιτρίνα της ισότητας και του πνεύματος αλληλοβοήθειας μεταξύ των μελών κρυβόταν η ισοπέδωση σε κανόνες που επιβλήθηκαν αυθαίρετα από το μεγάλο αρχηγό, οι δε πάσης φύσεως αντιφρονούντες τρομοκρατούνταν ή εξοβελίζονταν.
Στο τέλος δημιουργήθηκε ένα δίκτυο καταδοτών μαθητών που κάρφωναν οποιοδήποτε «σύντροφό» τους υπόπιπτε στο παραμικρό παράπτωμα (μη υπακοή στους επιβληθέντες κανόνες).
Υπήρχαν σωματοφύλακες του μεγάλου αρχηγού, ο οποίος πληροφορείτο οποιαδήποτε απόπειρα ανυπακοής και την κατέπνιγε στη γέννησή της.
Κανείς δεν μπορούσε να ξεφύγει από το σύστημα.
Ευτυχώς, στο πραγματικό πείραμα, ο καθηγητής Ron Jones συγκέντρωσε τους μαθητές σε μια υποτιθέμενη μυστική ιδρυτική συνάντηση του παναμερικανικού κινήματος «Το τρίτο κύμα» και τους αποκάλυψε πως
επρόκειτο απλώς για πείραμα (στα πλαίσια του μαθήματος) για να καταλάβουν οι μαθητές πόσο εύκολο είναι να πέσουν στα δίχτυα ενός λαϊκίστικου ολοκληρωτικού συστήματος.
Όπως δήλωσε ένας από τους μαθητές που είχαν πάρει μέρος συνειδητοποιώντας τι πραγματικά τους συνέβη:
«Ο φασισμός έχει πάντοτε πιθανότητες να επικρατήσει, επειδή είναι ένα τόσο απλό σύστημα , ο δε κόσμος είναι ιδιαίτερα απελπισμένος από το εκάστοτε υπάρχον δημοκρατικό καθεστώς. Οι άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους, την αξιοπρέπειά τους, την αίσθηση πως κάτι αξίζουν, και τότε εμφανίζεται ένας σωτήρας που τους πείθει πως έχει τη λύση σε όλα τα προβλήματα...»




1 http://www.constantin-film.de/1/home/
2 http://libcom.org/history/remembering-third-wave-leslie-weinfield
3 http://www.ronjoneswriter.com/
4 http://libcom.org/history/the-third-wave-1967-account-ron-jones